Od lat interesuję się wzajemnym przenikaniem elementów kultury Wschodniej i Zachodniej. Szczególne miejsce w tym procesie zajmuje orientalizm, który swoją magią i egzotyką przez wieki fascynował i zachwyca wielu twórców i przenika do kultur państw. Dlatego sięgnęłam po książkę Mathiasa Enarda ,,Busola'', która jest skarbnicą wiedzy o orientalizmie oraz o żarliwej, ale nie spełnionej miłości do kobiety ubieranej przez marzenia bohatera w,, szaty'' kultury orientalnej. Muzykolog Franz Rutter idealizuje Sarę, gdyż powraca do niej myślami w momencie, gdy jest ona dla niego już nieosiągalna, gdyż wyszła za mąż i przebywa w Malezji.
Niezwykle bogata i wartościowa treść utworu obejmuje jedną bezsenną noc mieszkańca Wiednia, który w oparach opium , ni to na jawie odtwarza swoje orientalistyczne badania. Pozorny chaos w treści symuluje senne doświadczenia chorego Franza Rittera, którego erudycja zachwyca, a idealistyczna miłość budzi wzruszenie i współczucie. Obrazowo odtworzone są doznania zmysłowe miłośnika Orientu. Czytając utwór możemy słyszeć muzykę Szymanowskiego z akcentem orientalnym. Dowiadujemy się o elementach orientalnych w twórczości Balzaka, Prousta, Goethego, Lawrensa.. Przemierzamy z bohaterem miasta, które zwiedził w związku z badaniami nad kulturą orientalną, czyli Stambuł, Damaszek, Palmirę, Teheran, Aleppo. Ja wraz z tym książkowym przewodnikiem przemieszczałam się uliczkami Stambułu i mogłam porównać swoje wrażenia z podróży, którą odbyłam kiedyś z tymi doznaniami, które przekazuje narrator.
Zadziwiające jest to, że w opisach przeżyć zmysłowych użyty jest język poetycki, który oryginalnie i sugestywnie odtwarza sprzeczności Orientu. Niemal słyszymy dźwięki utworów muzycznych z nutą orientalizmu przytaczanych przez narratora. Podobnie jest z dziełami literackimi. Dzięki opisom doskonale dostrzega się motywy Orientu wplecione w fabułę tekstów. Ponadto utwór prezentuje fascynację arabską kulturą, która przez wieki kształtowała liczne dzieła. W powieści są też dobitnie podkreślone charakterystyczne cechy tego nurtu takie, jak : motywy snu, miłości i zaczerpnięte tematy z Biblii, Koranu, ,,Baśni z tysiąca i jednej nocy '' oraz przenikanie ich do utworów współczesnych , m.in. korzenie ,, W poszukiwaniu straconego czasu'' Prousta. Wreszcie sam tytuł busola ma też wymowne i wieloznaczne znaczenie. Z jednej strony cytowany fragment ;,W którym kierunku wyruszę na latającym dywanie z busolą ''jest pytaniem o przynajmniej dwóch znaczeniach. Po pierwsze : Co odtworzy jeszcze w swoich wspomnieniach narrator. Po drugie, do których utworów nawiąże jeszcze w swoich rozważaniach o orientalizmie. Oprócz tego busola to rekwizyt umieszczany w muzułmańskich hotelach, który razem z różą wiatrów może pomóc w zlokalizowaniu Półwyspu Arabskiego. Książka została wyróżniona Nagrodą Goncourtów w 2017. Przytaczam też inne opinie;
,,Busola'' to podróż pełna nadziei , złudzeń i żalu'' ,, Le Point''
,,Oniryczna i wspaniała powieść o Oriencie'' ,,Le Figaro''
Czekam na Wasze opinie o książce, które z pewnością wzbogacą mojego bloga.
Aleksandra Sobkiewicz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz